วัดพระธาตุต้นฝาง

            วัดพระธาตุต้นฝาง ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านน้ำริน หมู่ 10 ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา มีการปกครองเป็นแบบพี่แบบน้องโดยมีผู้นำชุมชนหรือผู้ใหญ่บ้าน ที่ได้จากการเลือกตั้ง โดยจะต้องเป็นที่ยอมรับของผู้คนในชุมชนและมีความเป็นผู้นำ มีความรู้และคุณธรรม จริยธรรม และศีลธรรม ที่จะปกครองผู้คนในชุมชนได้ทำให้ชุมชนมีความสามัคคี และสงบสุข การพัฒนาในด้านต่างๆ ผู้คนในชุมชนจะให้ความร่วมมือ มีความสามัคคีกันเป็นอย่างดี ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีการเคารพในกฎ กติกา ของชุมชน การประกอบอาชีพเป็นการทำมาหากินแบบยังชีพส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร พอเลี้ยงปากเลี้ยงท้อง เพราะสืบทอดมาจากบรรพบุรุษหมู่บ้านตั้งอยู่ในที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ยามในที่ไม่สบายก็มียาสมุนไพร ที่ผู้เฒ่าผู้แก่ เคยใช้รักษาและบอกเล่าสืบต่อกันมาและมีประเพณีและการละเล่นต่างๆอีกมากมายที่ช่วยเสริมสร้างความสามัคคีของคนในชุมชนได้เป็นอย่างดีจึงเป็นหมู่บ้านที่สงบสุขตลอดมา อ่านเพิ่มเติม

เป็นภูมิปัญญา ด้านการทอเสื่อกก

             นางพัฒน์ ขุนติ๊บ อายุ 53 ปี อาศัยอยู่บ้านเลขที่ 23 หมู่ 11 ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา ปัจจุบันอาชีพ เกษตรกร เป็นภูมิปัญญา ด้านการทอเสื่อกก

            กกเป็นไม้ล้มลุก (herb) อยู่ในวงศ์ (family) Cyperaceae มีชื่อสามัญเรียกว่า Sedge พบกระจายอยู่ทั่วโลก มีประมาณ 4000 ชนิด ชอบที่ชื้นแฉะ ขึ้นในที่ระดับต่าตามหนอง บึง ทางระบายคันคูน้ำและโคลนเลน ใน 46 ประเทศจัดกกเป็นวัชพืชในนาข้าวและกกทรายหรือกกหัวแดง  (Cyperus iria)   พบใน 22 ประเทศ มีหลายชนิดใช้เป็นอาหาร เช่น Eleocharis toberosa และ Scirpus toberosus และหลายชนิดใช้สานเสื่อทากระจาด กระเช้า หมวก เช่น Scirpus mucronatus, Lepironia mucronata, Carex brizoides เป็นต้น อ่านเพิ่มเติม

"ถ้ำผาตั้ง" แหล่งท่องเที่ยวในชุมชน

 

"ถ้ำผาตั้ง" แหล่งท่องเที่ยวในชุมชน

            "ถ้ำผาตั้ง" ตั้งอยู่ หมู่ 6 บ้านผาตั้ง ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา ในอดีตแต่เดิมได้รวมบ้านใหม่สารภีเข้าอยู่ด้วย มีการปกครองแบบพี่ แบบน้อง มีผู้ใหญ่บ้านรับผิดชอบดูแลความเป็นอยู่ของลูกบ้าน ชาวบ้านส่วนใหญ่ ก็มีความพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันส่วนมากจะเป็นเครือญาติเดียวกัน ชาวบ้านประกอบอาชีพหลักคือ เกษตรกร เช่น ทำนา ทำไร่ข้าวโพดพื้นที่ส่วนใหญ่ของหมู่บ้านจึงเป็นพื้นที่เกษตรกรรมโดยอาศัยภูมิปัญญาของชาวบ้านเองผลผลิตส่วนใหญ่ ถ้าเป็นข้าวจะเก็บไว้กินเอง ถ้าเป็นข้าวโพดจะขายทั้งหมด บ้านผาตั้งยังอุดมไปด้วยทรัพยากรหลายอย่าง เช่น ป่าไม้ น้ำ บ้านผาตั้งยังมีต้นกำเนิดของแม่น้ำสายสำคัญอีกด้วย เมื่อถึงคราวมีเทศกาลชาวบ้านก็จะช่วยกันจัดงาน ผู้เฒ่าผู้แก่เป็นแกนนำของลูกหลานในหมู่บ้าน ช่วยถ่ายทอดพิธีการดั้งเดิมแก่ลูกหลานให้สืบสานต่อไปในภายภาคหน้า อ่านเพิ่มเติม

การทำตะกร้าจากเส้นพลาสติก

ความเป็นมาของกลุ่ม

            นางพัฒน์  ขุนติ๊บ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน บ้านใหม่สารภี หมู่ 11 ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา ได้ริเริ่มการสานเส้นพลาสติกพื้นฐานกับทาง อบต.ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา ซึ่งเป็นการสานเส้นพลาสติกพื้นฐานและสามารถสร้างรายได้ให้กับประชาชนได้ และเป็นโอกาสอันดีที่ทาง กศน.ตำบลขุนควร ได้เข้าร่วมประชาคมหมู่บ้าน ในวันพฤหัสบดี ที่ 2 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2565 และเห็นความต้องการของนางพัฒน์  ขุนติ๊บ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ที่ต้องการที่จะเผยแพร่ความรู้ให้กับประชาชนในหมู่บ้าน ซึ่งคนในชุมชนสามารถนำมาพัฒนาเป็นอาชีพเสริม สร้างงาน สร้างรายได้เป็นอาชีพให้แก่ครัวเรือนได้อย่างมั่นคงแท้จริง  อ่านเพิ่มเติม

 

ประเพณีปีใหม่เมี่ยน บ้านแม่ทาย

            กลุ่มชาติพันธุ์ที่เรียกตนเองว่า “เมี่ยน” หรือ “อิ้วเมี่ยน” มักเป็นที่รู้จักกันในนามว่า “เย้า” เมี่ยนเป็นหนึ่งในกลุ่มชาติพันธุ์บนที่สูงตั้งชุมชนกระจายอยู่ทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย นอกจากนั้นแล้วยังพบบริเวณรอยต่อของประเทศจีน เวียดนาม ลาว และไทย กับบางส่วนที่อพยพไปตั้งถิ่นฐานในประเทศตะวันตกภายหลังจากสงครามอินโดจีน โดยชาวเมี่ยนที่อยู่ในประเทศไทยได้อพยพเข้ามาสู่ดินแดนล้านนาเมื่อ 200 ปีก่อน โดยตั้งถิ่นฐานอย่างกระจัดกระจายในจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ พะเยา ลำปาง น่าน สุโขทัย ตาก เป็นต้น โดยทั่วไปจะรู้จักกันในลักษณะที่เป็นชาวเขา ซึ่งแสดงความโดดเด่นจากลักษณะทางด้านวัฒนธรรม เช่น เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ การละเล่นต่างๆ รวมถึงการปกครอง ชาวเมี่ยนมีการนับถือลำดับตามอาวุโส ผู้ชายมีสถานภาพทางสังคมสูงกว่าผู้หญิงและมีอำนาจมากกว่าในทุกด้าน โดยชาวเมี่ยนยังคงรักษาจารีตประเพณี วัฒนธรรม วิถีชีวิตดั่งเดิมผสมผสานกับวัฒนธรรมสมัยใหม่ ให้เกิดความกลมกลืน ในการสร้างการมีตัวตัน และอัตลักษณ์ของตนในสังคม ทั้งภาษา การแต่งกายที่เป็นเอกลักษณ์ มีลักษณะเด่นในเรื่องของการปักทอผ้าทั้งผู้ชายและผู้หญิงด้วยความชำนาญงานปักที่เป็นเอกลัษณ์ มีวิถีการดำรงชีพหลักคือ ทำเกษตรแบบกึ่งยังชีพบนพื้นที่สูง รวมถึงมีความจงรักภักดีและความเชื่อต่อเทพเทวดา สิ่งศักดิ์สิทธิเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการนับถือระบบเครือญาติแบบแซ่ ตระกูล และผีบรรพบุรุษ ทำให้ชาวเมี่ยนมีการปกครองโดยผู้นำคือ ผู้อาวุโส หัวหน้าหมู่บ้าน หมอผี อ่านเพิ่มเติม

ภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านสมุนไพร (หมอเมือง)

ชื่อภูมิปัญญาท้องถิ่น ด้านสมุนไพร (หมอเมือง)

ประวัติผู้ทรงภูมิปัญญา

            นายเพชร ธีระมูล เกิดเมื่อวัน พุธ ที่ 14 เดือน มกราคม พ.ศ.2481ที่อยู่ บ้านเลขที่ 22 บ้านดอนทอง หมู่ 12 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยาจบการศึกษาระดับ นักธรรมเอก

ความเชี่ยวชาญภูมิปัญญาด้าน

            -มีความรู้เรื่องสมุนไพรหลักการใช้สมุนไพร สรรพคุณ และการนำไปใช้

            -เชี่ยวชาญกรรมวิธีการจัดการส่วนประกอบต่าง ๆ ของสมุนไพร โดยเฉพาะการบดสมุนไพร การอบสมุนไพร และการสกัดสมุนไพร อ่านเพิ่มเติม

ข้าวแต๋นน้ำแตงโม

            นางสังวาลย์ คำผา ภรรยาผู้ใหญ่บ้าน บ้านหล่าย หมู่ 4 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา ได้ริเริ่มการแปรรูปข้าว (ข้าวแต๋นน้ำแตงโม) กับทาง กศน.ตำบลออย พัฒนาชุมชน อำเภอปง จังหวัดพะเยา ซึ่งการแปรรูปข้าว (ข้าวแต๋นน้ำแตงโม) สามารถสร้างรายได้ให้กับประชาชนได้ และเป็นโอกาสอันดีที่ทาง กศน.ตำบลออย เห็นความต้องการของนางสังวาลย์ คำผา ภรรยาผู้ใหญ่บ้าน บ้านหล่าย หมู่ 4 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา ที่ต้องการที่จะเผยแพร่ความรู้ให้กับประชาชนในหมู่บ้าน ซึ่งคนในชุมชนสามารถนำมาพัฒนาเป็นอาชีพเสริม สร้างงาน สร้างรายได้เป็นอาชีพให้แก่ครัวเรือนได้อย่างมั่นคงแท้จริง อ่านเพิ่มเติม

 

ประเพณีนมัสการพระธาตุดอยหยวก 

            ในภาคเหนือประชาชนมีความผูกพันธุ์ต่อศาสนามาก ทุกอย่างมีวัดเป็นศูนย์กลางตั้งแต่เกิดจนตายวัดเป็นศูนย์ให้การศึกษาแก่กุลบุตร ทั่งทางหนังสือและวิชาชีพ เพื่อจะได้ใช้วิถีชีวิตของตนให้เกิดความสมบูรณ์ทางความเป็นอยู่ทางสังคม ประเพณีที่ปฏิบัติในเดือน 8 นี้ จึงเกี่ยวเนื่องกับศาสนาเป็นส่วนใหญ่ ดังกล่าวต่อไปนี้ วันเพ็ญเดือน 8 (เหนือ) เป็นวันสำคัญทางพุทธศาสนามาก ตรงกับวันประสูติตรัสรู้และปรินพพานของพระพุทธเจ้า เป็นวันที่ชาวพุทธทั้งโลกทำพิธีรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์โดยการทำบุญถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์และรักษาศีล ฟังเทศน์ปฏิบัติธรรมกันทั่วไป ในภาคเหนือ ประชาชนนิยมพากันไปสู่บุญยสถานที่สำคัญๆ เช่น วัดพระธาตุดอยสุเทพ พระธาตุจอมกิติ พระธาตุดอยตุง พระธาตุลำปางหลวง วัดม่อนพญาแช่ พระดอยม่วงคำ พระธาตุช่อแฮ พระธาตุแช่แห้ง พระเจ้าตนหลวง พระธาตุเจดีย์หรือปูชนียสถานใกล้บ้านของตนทุกหนทุกแห่งในวันเพ็ญเดือนแปด หรือ เพ็ญเดือน 6 ของภาคกลาง นอกจากประเพณีการไปไหว้พระธาตุที่สำคัญๆ แล้วคนโบราณของภาคเหนือสร้างค่านิยมให้บังเกิดกับประชาชนด้วยการให้ประชาชน สักการบูชา "ชุธาตุ" คือถือเอาพระธาตุเจดีย์ที่กล่าวถึงนี้ ก็คือพระเจดีย์ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพรพุทธเจ้าที่ได้ฐาปนาไว้ตามสถานที่ต่างๆ เช่น พระธาตุดอยสุเทพ พระธาตุหริภุญชัย พระธาตุลำปางหลวง ฯลฯ ตามประเพณีชาวเหนือ ถือวันว่า คนใดเกิดปีใดจะต้องไปสักการะบูชาพระธาตุที่นั้นจึงเป็นศิริมงคลแก่ตนให้มีอายุยืนให้บุญอนิสงส์ อ่านเพิ่มเติม